Türk Lirası botoks yapılmış hız gibi… O denli baskılanmış ve Denetim altında tutuluyor ki, kımıldayamıyor! Sahiden doları bu türlü tutabileceklerine mi inanıyorlar? Yoksa seçime kadar Vakit mı kazanıyorlar? Doları devlet gücü ile sabit tutmaya çalışırsan Öbür yerden dengeyi bozarsın.
Merkez Bankası açıklamasına nazaran ÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru ekim ayında 90.44 oldu. Manası Türk Lirası ederine nazaran epey değerli… nihayet 10 yılın ortalaması 88 idi… Kısaca olağan koşullarda değer kaybetmeli…
Geldiğimiz noktada Türkiye kendi parasının prestijini bir Öbür ülke parasıyla “garanti” vererek müdafaaya çalışıyorlar. Buna da “liralaşma” diyorlar.
Tek desteği Kur Muhafazalı Mevduat hesabı… Yaklaşık 80 milyar dolar yatıyor kuzu kuzu… Yarın “tamam buraya kadar” deseler vaz geçseler nereden bulacaklar o parayı? Bulamazlar! Gerçekten uzata uzata gidiyorlar. nihayet tarih 2023 yılının sonu şimdilik. deva kaldı mı?
Bir bankacı arkadaşımın bana “hadi iddia et?” diye sorduğu gibi… nihayet bir yılda kaç düzenlemeye gidilmiş bankacılıkta biliyor musunuz? O bu soruyu sorduğunda 250’yi geçmişti… Her Amel günü için bir değişiklik manasına geliyor!
Sabah akşam “liralaşma” diye tutturmak işe yaramayınca, bir Öbür işe yaramayacak değişiklikler geliyor. Buna kapital denetimi, hür piyasanın askıya alınması, kısıtlama ne derseniz deyin ayrım etmez…
Nitekim “liralaşma” stratejisi ile yola çıkılıp “dolarizasyon” sağlamak, Kur Muhafazalı Mevduat iç döviz mevduatının Yekün mevduata oranını yüzde 71’e çıkartıp rekor kırdırmak her faniye nasip olmaz.
Düşünün bu Tüm tedbirlerin alınmış haliyle karşımıza çıkan tablo… Tüm istikrarları bozup Biricik istikamete kürek çekip fatura ödemenin ertelenmesi gibi…
Çinliler Yin ile Yang ideolojisini Temel alırlar. Hani bir daire içerisinde, balık halinde Siyah ve ak olarak ikiye bölünmüş Biçim vardır ya… Dengeyi temsil ederler.
Varoluşun anne fikri “denge” sözünde gizlidir. Birçok faktörün karşılıklı tesirleriyle belli bir sistemi sağlaması sonucu oluşan, nispeten karmaşadan kurtulmuş ve belirsizliğin azalmış halidir.
İşte Türkiye iktisadında bu istikrar çoktan kayboldu. Sıkıntı da buradan kaynaklanıyor.
Peki dolarizasyon size neyi Anlatım ediyor? Sözcülüğünüzü yapayım; Vatandaş, hafifçe Türk Lirası tutmuyor. Tuttuğu her gün ziyan ediyor. Nakit erimesi oranının yani enflasyonun yüzde 85’e çıktığı bir ortamda ne bekleniyor?
Paralarının kıymetini korumak için dolar almaya, süreçlerini dolarla yapmaya, mevduatlarını dolar cinsinden tutmaya itiliyor.
Parantez açalım, dolarizasyon terimi yalnızca Amerikan Doları ile hudutlu değil… Her türlü yabancı Nakit ünitesinin yerli Nakit yerine kullanılmasına dolarizasyon deniliyor. Eurobond da buna benzeri bir terim… O da yalnızca Euro değil…
Dolarizasyon geniş bir kavram… Ufaktan başlıyor, bir ülkenin mali bağımsızlığından vazgeçerek bir diğer ülke parasını resmi Nakit ünitesi olarak benimsemesine kadar gidiyor.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türk Lirası kullanarak büsbütün dolarize olmuş bir ülke… Keza Ekvator, El Salvador, Panama da öyle…
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti demişken… Kelamda Türk Lirası kullanıyor fakat mevduatların yüzde 81’i döviz cinsinden… Sahi buna ne deniliyor… İkili kavrulmuş dolarizasyon mu?
Türkiye’ye dönersek… Böylesi Aka bir iktisadın tasarruf ve yatırım birikimi Öbür bir Nakit ünitesi üzerine kuruluyor ise o ülke iktisadının başı Önemli manada sıkıntıdadır.
Peki, dolarizasyonun ziyanı nedir? Dolarizasyon her şeyden evvel, Nakit siyaseti araçlarını kullanmanıza müsaade vermez. Bu sistem yüzünden merkez bankası asli vazifesi olan fiyat istikrarını koruyamaz.
İşte bu ortamda var sermaye, kaynak bilgileri ışığında bankacılık bölümünün büyümeyi finanse edecek takati kalmadı. Haliyle seçim yılı… Ortamı paraya boğmalı…
Ya Nakit basılacak ya borç aranacak… Borç bulmak kolay değil… Bakın bankalar sendikasyon yenileme çeşitlerine çıktı, Bina Kredi yüzde 61, Akbank yüzde 60, TEB yüzde 67 çevrim ile masadan kalktı.
Bankalar daha az Nakit bulabildi… “B şıkkı” Nakit basma kaçınılmaz gerçek. Güzel de sizce bu Nakit nereye gidecek? Vaktini kestirmek kolay değil lakin kaçınılmaz olarak o kedi buraya gelecek!
Yorum Yok